آغاز مبارزهپس از هلاکت معاویة بن ابى سفیان در نیمه رجب،(به روایتى در جمادى الاولى) سال 60 قمرى و استقرار فرزندش یزید بر تخت خلافت، تمام تلاش دست اندرکاران سلطه اموى بر این قرار گرفت که پیش از مخالفت عمومى مردم و اعلان انزج

روز دهم ذی‌الحجه مصادف با عید قربان و اعمال مناسک حج، برای مسلمانان به ویژه شیعیان از اهمیت بالایی برخوردار است، همه جهان این روز را گرامی میدارند.

عید قربان در زمره اعیاد بزرگ مسلمانان شمارده می‌شود و آن را به عید اضحی نامگذاری کرده اند، چرا که اضحی جمع ماده ضحی به معنی ارتفاع روز و امتداد نور آفتاب است و هنگامی که خورشید بالا می‌آید (قبل از ظهر)، آن موقع را ضحی گویند. به همین سبب حجاج به هنگام بالا آمدن آفتاب قربانی می‌کنند، بدین سبب روز دهم ذی‌الحجه را که قبل از ظهر آن، عمل قربانی انجام می‌شود عید اضحی» می‌گویند.

عید قربان و قربانی کردن صرفا برای حاجیانی که در سرزمین الهی حضور دارند، واجب است و برای کسانی که در کشورهای مختلف زندگی می کنند، واجب نیست. دراصل فلسفه عید قربان، به مسلخ بردن شهوات نفسانی است که باید آن را به قربانگاه ببریم و در پیشگاه معبود آن را از بین ببریم. ما در نهم ذی‌الحجه با خواندن دعای عرفه منسوب به دعای امام حسین (ع) در روز عرفه به شناخت خود نزدیک تر می شویم و از خدا آمرزش طلب می کنیم، تا در دهم ذی‌الحجه نفس و آمال دنیوی خود را قربانی کنیم و به خدای متعال نزدیک تر شویم.

تاریخچه عید قربان

عید قربان پیش از دوران تاریخ بشر نیز وجود داشت. انسان‌های اولیه برای کسب رضایت خدایان دست به قربانی کردن حیوانات و انسان‌ها می‌زدند. تاریخ قربانی بسیار قدیم است و از زمان حضرت آدم ابوالبشر (ع) وجود داشته و در ادیان گذشته نیز جزو مقررات دینی به شمار می‌آمده که شمه‌ای از آن به اختصار بیان می‌شود:

۱- قربانی فرزندان حضرت آدم (ع) که نخستین قربانی در عالم بشمار می‌رود و در آیات۳۰- ۲۷ سوره مائده تصریح شده که خلاصه شرح آن چنین است: دو پسر حضرت آدم به نام هابیل و قابیل به ترتیب شبانی (چوپانی) و کشاورزی می‌کردند و صاحب گوسفندان و آب و خاک فراوان بودند، حضرت آدم (ع) آنان را امر به قربانی در راه خدا کرد. هابیل یکی از بهترین شتران یا گوسفندان را برای قربانی در راه خدا اختصاص داد و قابیل دسته‌ای از گندم‌های پست و نامرغوب را جهت قربانی انتخاب کرد که قربانی هابیل مقبول درگاه پروردگار گردید و قربانی قابیل به علت عدم اخلاص مردود گشت. قابیل به سبب قبول نشدن قربانی حسادت ورزید و آتش خشم و کینه اش زبانه کشید، نفس اهریمنی و شیطانی قابیل او را به کشتن برادر وادار کرد و هابیل را کشت و در دنیا و آخرت زیانکار گردید.

در قرآن مجید این واقعه تاریخی چنین آمده است: اذ قربا قربانا فتقبل من احدهما و لم تقبل من الاخر» (مائده ۲۷)

وقتی که (هابیل و قابیل، پسران آدم) قربانی تقدیم کردند از یکی (یعنی هابیل) پذیرفته شد و از دیگری (قابیل) پذیرفته نشد.»

۲- حضرت نوح پیغمبر (ع) پس از طوفان، مذبحی ترتیب داد و حیوانات بسیاری در آنجا برای خدا قربانی کرد.

۳- قربانی حضرت ابراهیم خلیل (ع) یگانه فرزندش اسماعیل (ع) که در آیات ۱۰۲ تا ۱۰۷ سوره صافات بیان گردیده است فلما بلغ معه السعی الی و فدیناه بذبح عظیم»

۴- در زمان حضرت موسی (ع) به عقیده یهودیان دو نوع قربانی وجود داشت، یکی قربانی دموی و دیگری قربانی غیر دموی که قربانی دموی بر ۳ قسم است: قربانی که آن را به آتش می‌سوزاندند و جز پوست آن چیزی باقی نمی‌گذاردند، قربانی که برای جبران گناه تقدیم می‌کردند و قسمتی از آن را می‌سوزاندند و قسمت دیگر را برای کاهنان باقی می‌گذاشتند و قربانی که برای تندرستی انجام می‌دادند و در خوردن گوشت آن مختار بودند.

قربانی غیردموی نیز عبارت از رها کردن حیوان در بیابان‌ها بود و اعراب نیز از بنی اسرائیل تقلید کردند و به عنوان تقرب به بتان خود، حیوانات را در بیابان رها می‌کردند و اسلام این عادات نکوهیده را تحریم کرد و این همان قربانی است که در آیه ۱۰۳ سوره مائده به نام بحیره و سائبه نامیده شده است.

۵- در آئین مسیحیت نیز به عقیده عیسویان، قربانی منحصر به شخص مسیح بوده و گویند حضرت عیسی (ع) خون و گوشت خود را فدای مردم جهان ساخت و به همین مناسبت یکی از فروع دین نصاری آن است که باید ماهی یک مرتبه و یا حداقل سالی یک بار نزد کشیش بروند و به قدر تمکن، وجهی به وی تقدیم دارند و به تمام گناهانی که در مدت مزبور مرتکب شده اند اقرار کنند تا کشیش که به عقیده آنان جنبه غفاریت دارد آن گناهان را بیامرزد.

۶- در اعراب زمان جاهلیت که سران قبایل به مکه می‌آمدند، ساکنان مکه مهماندار و میزبان آنان بودند و هر دو دسته خود را به کشتن شتر و گاو و گوسفندان برای بتان خویش و اطعام به فقرا و گرسنگان موظف می‌دانستند.

*در باب اهمیت این روز و آداب و اعمال آن در قرآن کریم و روایات معصومین (ع) ما بسیار یاد شده است که در زیر بخشی از آن را خواهیم خواند:

عید قربان همانند عید سعید فطر از جمله اعیاد بزرگی است که که در روایات به آن یوم النحر» و یوم الاضحی» گفته می‌شود و ائمه اطهار (ع) به حدی آن را حائز می‌دانند که نماز این عید را واجب دانستند و فرمودند: صَْلاةُ الْعِیْدِینِ فَریضَةٌ؛ نماز عید فطر و قربان واجب است.» (استبصار، ج. ۱، ص. ۴۴۳)، اما فق‌ها این نماز در عصر غیبت را به استناد روایت امام باقر (ع) که فرمود: لَا صَلَاةَ یَوْمَ الْفِطْرِ وَ الْأَضْحَی إِلَّا مَعَ إِمَام؛ نماز دو عید باید همراه با امام باشد»، واجب نمی‌دانند.

خداوند نیز در آیات قرآن از قربانی کردن (ذبح) به مصادیقی، چون تقوا تعبیر کرده و فرموده است: لَنْ یَنالَ اللَّهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها وَ لکِنْ یَنالُهُ التَّقْوى‏ مِنْکُمْ کَذلِکَ سَخَّرَها لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى‏ ما هَداکُمْ وَ بَشِّرِ الْمُحْسِنینَ؛ هرگز [نه‏]گوشت‌هاى آن‌ها و نه خون‌هایشان به خدا نخواهد رسید، ولى [این‏]تقواى شماست که به او مى‌‏رسد. این گونه [خداوند]آن‌ها را براى شما رام کرد، تا خدا را به پاس آنکه شما را هدایت نموده به بزرگى یاد کنید، و نیکوکاران را مژده ده.» (حج، ۳۷)

سنت پیامبر (ص) در عید قربان

عید قربان به عنوان یکی از اعیاد بزرگ اسلامی، اعمال و آدابی دارد از جمله آن سنت پیامبر (ص) در این عید بزرگ است؛ روایت شده که رسول خدا (ص) در عید فطر و قربان هر اندازه هوا سرد و یا گرم بود، بُرد می ‏پوشید و عمامه به سر مى ‏نهاد. همچنین رسول خدا (ص) روز عید فطر و قربان، وقتی براى نماز عید خارج مى ‏شد، صدایش را به تکبیر بلند مى ‏کرد.

همچنین امام صادق (ع) در حدیثى فرمود: سنت بر آن جارى شده که آدمى روز عید فطر»، قبل از رفتن براى خواندن نماز عید در مصلّى، و در عید قربان» بعد از آن، افطار کند.

همانگونه گفته شد قربانی کردند برای کسانی که در حج حضور ندارند، مستحب است، اما از سوی ائمه اطهار (ع) و پیامبر اکرم (ص) بسیار سفارش شده است و در روایتی آمده که امّ سلمه نزد پیامبر (ص) آمد و گفت:‌ ای رسول خدا (ص)، عید اضحى فرا می‌رسد، و من قیمت قربانى را در اختیار ندارم، پس آیا قرض کنم و قربانى کنم؟ فرمود: قرض بگیر؛ زیرا که آن قرضى ادا شده است.

در روایات آمده است که رسول خدا (ص) دو قوچ قربانى کرد، که یکى از آن‌ها را به دست خودش ذبح نمود، بعد عرضه داشت: خدایا این از جانب من و از جانب کسانی از اهل بیتم که قربانی نکردند، و بعد دیگری را ذبح نمود و عرضه داشت: خدایا این از جانب من و از جانب کسانی از اُمتم که قربانی نکردند.»

*همچنین در روایات بسیاری از ائمه اطهار (ع) داریم که بیان کرده‌اند:

**رسول الله صلى الله علیه و آله: مَن أحیَا اللَّیالِیَ الأَربَعَ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ: لَیلَةَ التَّروِیَةِ، ولَیلَةَ عَرَفَةَ، ولَیلَةَ النَّحرِ، ولَیلَةَ الفِطرِ.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:
هر کس این چهار شب را شب زنده دارى کند، بهشت براى او واجب است: شبِ ترویه، شب عرفه، شب عید قربان و شب عیدفطر.

کتاب حج و عمره در قرآن و حدیث» صفحه ۳۴۳

**الإمام الباقر علیه السلام: لَمّا أقبَلَ رَسولُ اللّه ِ. صلى الله علیه و آله مِن مُزدَلِفَةَ مَرَّ عَلى جَمرَةِ العَقَبَةِ یَومَ النَّحرِ، فَرَما‌ها بِسَبعِ حَصَیاتٍ، ثُمَّ أتى إلى مِنى، وذلِکَ مِنَ السُّنَّةِ
امام باقر علیه السلام:
رسول خدا صلى الله علیه و آله، چون از مزدلفه آمد، روز عید قربان بر جمره عقبه گذشت وهفت سنگ بر آن زد، سپس به منى آمد واین از سنّت است.

کتاب حج و عمره در قرآن و حدیث» صفحه ۳۵۵

**الإمام علیّ علیه السلام: سَمِعتُ رَسولَ اللّه ِ. صلى الله علیه و آله یَخطُبُ یَومَ النَّحرِ، وهُوَ یَقولُ: هذا یَومُ الثَّجِّ والعَجِّ، والثَجُّ: ما تُهریقونَ فیهِ مِنَ الدِّماءِ، فَمَن صَدَقَت نِیَّتُهُ کانَت أوَّلُ قَطرَةٍ لَهُ کَفّارَةً لِکُلِّ ذَنبٍ، والعَجُّ: الدُّعاءُ، فَعِجّوا إلَى اللّه ِ.، فَوَالَّذی نَفسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ لا یَنصَرِفُ مِن هذَا المَوضِعِ أحَدٌ إلاّ مَغفورًا لَهُ، إلاّ صاحِبَ کَبیرَةٍ مُصِرًّا عَلَیها لا یُحَدِّثُ نَفسَهُ بِالإِقلاعِ عَنها.

امام علی علیه السلام: شنیدم رسول خدا صلی الله علیه وآله روز عید قربان، خطبه می‌خواند ومی فرمود:
امروز، روز ثجّ» و عجّ» است. ثجّ، خون قربانی هاست که می‌ریزید. پس نیّت هرکس صادق باشد، اولین قطره خونِ قربانی او کفّاره همه گناهان اوست، و عجّ»، دعاست. پس به درگاه خداوند دعا کنید، قسم به آن که جان محمّد صلی الله علیه وآله در دست اوست، از اینجا هیچ کس بر نمی‌گردد، مگر آمرزیده شود، جز کسی که گناه کبیره انجام داده وبر آن اصرار ورزد ودر دل خود، تصمیم بر ترک آن ندارد.

کتاب حج و عمره در قرآن و حدیث» صفحه ۳۶۱

**مُعاوِیَةُ بنُ عَمّار: سَأَلتُ أباعَبدِاللّه ِ. علیه السلام عَن یَومِ الحَجِّ الأَکبَرِ، فَقالَ: هُوَ یَومُ النَّحرِ، والحَجُّ الأَصغَرُ العُمرَةُ.
معاویة بن عمار:
از امام صادق علیه السلام درباره روز حجّ اکبر» پرسیدم. فرمود: روز عید قربان است و حج اصغر، عمره است.

کتاب حج و عمره در قرآن و حدیث» صفحه ۴۵۵

**الإمام علیّ (ع) خطب یوم الأضحى، فکبّر و قال ـ.: الله أکبر، الله أکبر، لا إله إلاّ الله و الله أکبر، الله أکبر، و لله الحمد، الله أکبر على ما هدانا، و له الشکر

امام على علیه السلام ـ. در سخنرانى روز عید قربان، پس از تکبیر ـ.:
خدا بزرگ است. خدا بزرگ است. خدایى جز خداى یگانه نیست. خدا بزرگ است. خدا بزرگ است. سپاس، از آنِ خداست. خدا بزرگ است بر آنچه که ما را هدایت کرد و شکر براى اوست، به خاطر آنچه که ما را بدان مبتلا ساخت. سپاس، از آنِ خداست براى آنچه که از چارپایان اهلى به ما روزى ر

علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد، در هفتصد و بیست و نهمین جلسه شورای فرهنگ عمومی کشور ضمن ارائه گزارشی از روند برگزاری جشنواره کتابخوانی رضوی توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور، از مشارکت بیش از ۱ میلیون و ۳۶۴ هزار نفر در این جشنواره خبر داد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صبح امروز هفتصد و بیست و نهمین جلسه شورای فرهنگ عمومی کشور با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با ارائه گزارش برگزاری نهمین جشنواره کتابخوانی رضوی توسط علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور برگزار شد.

در این جلسه علیرضا مختار پور دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور گزارشی از برگزاری نهمین جشنواره کتابخوانی رضوی ارائه داد. وی با اشاره به اینکه جشنواره کتابخوانی رضوی از جمله برنامه های بنیاد امام رضا (ع) است، گفت: ٤ دوره است که نهاد کتابخانه های عمومی کشور با همکاری برخی از دستگاه های فرهنگی کشور جشنواره کتابخوانی رضوی را برگزار می کند.

مختارپور با اشاره به شرکت بیش از ٣ میلیون نفر در مجموع ٤ دوره از برگزاری جشنواره کتابخوانی رضوی از سوی این نهاد و میزان رشد مشارکت در ٤ دوره برگزاری ادامه داد: ششمین جشنواره کتابخوانی رضوی سال ٩٥ با مشارکت ٢٣٥ هزار و ٣٨٢ نفر، هفتمین دوره در سال ٩٦ با مشارکت ٦٤٨هزار و ٢٢٨ نفر، هشتمین دوره در سال ٩٧ با مشارکت ٨٥٨هزار و ٦٩٥ نفر و نهمین دوره در سال جاری یک میلیون و ٣٦٤ هزار نفر شرکت کننده داشته است.

دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور افزود: تا قبل از واگذاری برگزاری جشنواره کتابخوانی رضوی به این نهاد فقط کتب مرتبط با امام رضا (ع) ارائه می شد، ولی از سال ٩٥ هر ساله منابع مرتبط با سیره یکی از معصومین به کتاب های جشنواره اضافه شد. به طوری که در سال دوم کتب مرتبط با حضرت معصومه (س)، سال سوم کتب مرتبط با حضرت شاهچراغ و در سال جاری بر اساس توصیه وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی آثار امام جواد (ع) نیز به این جشنواره اضافه شد.

وی افزود: در این دوره از برگزاری جشنواره ١٢ کتاب در ٣ سطح کودک، نوجوان و بزرگسال انتخاب شد و با همکاری معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ٥هزار نسخه از این کتاب ها در کتابخانه های عمومی قرار گرفت. همچنین با کسب اجازه از ناشران کتاب ها، نسخه بریل و صوتی آن را  نیز تهیه کردیم.

وی با بیان اینکه امسال ٣٧٠ دستگاه در این جشنواره مشارکت داشته اند، گفت: در بخش نقاشی در حوزه کودک، ٢٢٢هزار نفر از کودکان به این جشنواره آثار خود را ارسال کردند. انتخاب در این حوزه به دلیل اینکه گروه مخاطب کودکان هستند، بسیار سخت است و به دلیل محدودیت ها  پیشنهاد می کنم همه دستگاه ها کمک کنند تا بتوانیم هدایایی را برای همه این کودکان در نظر بگیریم.

مختارپور در ادامه بر ویژگی خانواده محور بودن این دوره از جشنواره نیز اشاره کرد و گفت: در این دوره علاوه بر شرکت افراد، بخشی هم برای شرکت خانوادگی در نظر گرفتیم که تجربه خوبی در گسترش کتابخوانی با موضوع اهل بیت (ع) صورت گرفت.

نیاز به مدل های متکثر در حوزه های فرهنگی، دینی و هنری داریم

در ادامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره گزارش ارائه شده از جشنواره کتابخوانی رضوی گفت: بر اساس این گزارش، اینکه بیش از یک میلیون نفر در این دوره از جشنواره شرکت کرده اند نوید بخش است و تجربه خوبی است.

وی تصریح کرد: محبت مردم به اهل بیت (ع) زیاد است و باید طوری عمل کنیم که از طریق جشنواره هایی مانند کتابخوانی رضوی معرفت در این زمینه را افزایش دهیم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: اگر بتوانیم از طریق این جشنواره کودکان را با فعالیت های هنری و کتابخوانی با ترکیبی از مطالعه با علاقه و خلاقیت انس بدهیم، امر پایدارتری را در این حوزه ایجاد خواهیم کرد.

وی در عین حال تصریح کرد: اینکه کودکان در جشنواره کتابخوانی رضوی بعد از خواندن کتاب آن را بر اساس درک خود نقاشی می کنند، منجر به خلاقیت در میان کودکان می شود و ارتباط معرفتی آن ها را با اهل بیت (ع) افزایش می دهد.

صالحی با اشاره به خانواده محور بودن این دوره از جشنواره کتابخوانی رضوی نیز گفت: هرچقدر فعالیت های خانواده محور را در حوزه فرهنگ و دین افزایش دهیم شایسته است.

وی در عین حال تصریح کرد: در این حوزه نیاز به مدل های متکثر در حوزه های فرهنگی، دینی و هنری داریم.

بیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی با بیان اینکه در موضوع سرانه مطالعه کتاب در کشور یک تحقیق علمی وجود ندارد، گفت: پژوهش‌های مختلفی در زمینه سرانه مطالعه انجام می‌شود، اما به دلیل اینکه دقت کافی در روش تحقیق وجود ندارد، دقیق نیست.

به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه‎های عمومی کشور به نقل از  خبرگزاری فارس، برنامه تلویزیونی نسل امروز» با نگاهی آسیب شناسانه به مسائل کتاب و کتابخوانی در جامعه امروز با حضور رحیم مخدومی، نویسنده و پژوهشگر، مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و با اجرای امیر ابراهیم رسولی روز جمعه ۱۴ تیر ماه روی آنتن شبکه پنج رفت.

مختارپور: گفتن اینکه مردم ایران کتابخوان نیستند، مردم را کتابخوان نمی‌کند

علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در بخش مهمان نسل دیروزی گفت: می‌توان طوری اطلاعات حوزه کتاب را بیان کرد که نشان دهد حال کتاب بسیار خوب است، اما می‌توان آنها را طوری صورت بندی کرد که بیانگر وضعیت نگران‌کننده‌ای باشداما. بهترین صورت این است که واقعگرایانه با این حوزه برخورد شود. در کشور ما سالانه حدود ۱۰۰ هزار عنوان کتاب منتشر می‌شود و در منطقه رتبه اول را داریم و جزو کشورهای توسعه یافته در این زمینه محسوب می‌شویم.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به اینکه از نظر شمارگان کتاب در حوزه‌های تالیف، نظریه پردازی و فکری، عناوین زیادی وجود ندارد و شمارگان پایین است، تصریح کرد: تعداد ناشر کتاب در کشور بیش از حد مطلوب است و با تعداد بی رویه ناشر مواجه هستیم.  نشر یک صنعت است و زمانی می‌توان به این تعداد توجه کرد که دارای استانداردهای لازم و کیفیت حرفه‌ای باشند.

وی ادامه داد: خانه کتاب وزارت ارشاد اعلام کرده بین ۱۳ تا ۱۷ هزار ناشر ثبت شده وجود دارد اما آمارهای رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشان می‌دهد از این میزان کمتر از ۴ هزار ناشر در هر دو سال یک کتاب چاپ می‌کنند. این ناشران در صنعت نشر می‌مانند زیرا برای دوره‌هایی پروانه نشر باعث استفاده از مکان مسی برای کارهای فرهنگی، دریافت وام با سود کم می‌شد و در مجموع امتیازاتی به آنها تعلق می‌گرفت.

مختارپور بیان کرد: ناشران حرفه‌ای از نظر محتوا و کیفیت فنی دارای شاخص‌هایی هستند که با توجه به این شاخص‌ها به هزار ناشر هم نمی‌رسند و اگر ۵۰۰ ناشر هم با این شاخصه‌ها در کشور وجود داشته باشد، مطلوب است.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به اینکه وجود تعداد زیاد ناشر آسیب‌هایی دارد که در نمایشگاه کتاب مشاهده شد، افزود: ناشران غیرحرفه ای به کپی آثار روی می‌آورند و سنت بسیار بدی است که در صنعت نشر کشور ایجاد شده، به این صورت که به جای اینکه ناشر به نویسنده پولی بدهد، از نویسنده برای چاپ کتاب، هزینه گرفته می‌شود.

وی با بیان اینکه متاسفانه در زمینه میزان مطالعه کتاب در کشور یک تحقیق علمی وجود ندارد، گفت: پژوهش‌های مختلفی انجام می‌شود اما به دلیل اینکه دقت کافی در روش تحقیق وجود ندارد، دقیق نیست.

مختارپور تاکید کرد: تعاریف مختلفی در تعیین میزان مطالعه وجود دارد چرا که برخی‌ها زیرنویس تلویزیون و پیامک‌ها را جزو مطالعه محسوب می‌کنند اما نقطه مقابل آن این است که کتاب‌های مهارتی، کمک درسی مطالعه محسوب نمی‌شوند بلکه مطالعه یعنی آن نوع خواندنی که با دقت متنی دارای شاخصه‌هایی مثل نظریه، مقدمه و نتیجه گیری باشد.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اظهار کرد: در فضای مجازی ممکن است کتاب، نامه اداری، شایعه و. خوانده شود و کسی نمی‌داند چه مطلبی خوانده می‌شود از این رو مذاکراتی با پژوهشگاه  فرهنگ، هنر و ارتباطات انجام شد که پژوهشی با همکاری نهاد و مراکز دانشگاهی و پژوهشگاه‌های علمی انجام شود تا اطلاعات دقیق تری بدست آوریم.

وی با اشاره به اینکه در حوزه کتاب و کتابخوانی باید تعاریف و تحقیق‌ها دقیق انجام شود، گفت: هدف اعلام نتایج افزایش و کاهش میزان مطالعه نیست بلکه اعلام آن تاثیری ندارد. گفتن اینکه مردم ایران کتابخوان نیستند، مردم را کتابخوان نمی‌کند؛ بلکه باید نشان داده شود مطالعه فوایدی از جمله رفع نیاز، فایده اضافی و. برای فرد دارد تا افراد کتابخوان شوند.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به اینکه نسل‌ امروز تفاوتی با نسل دیروز در برخورداری از امکانات مانند اینترنت دارد، افزود: نسل‌ امروز از اطلاعات کتاب برخوردار است و درباره نویسندگان و حتی کتاب‌های منتشر شده در خارج از کشور  اطلاعات زیادی دارد. نسل‌ امروز در تمام دنیا به دلیل سرعت، کثرت و غلبه فضای مجازی بر فضای حقیقی تقلیل گرا شده است یعنی متن‌های کوتاه را بر متن‌های بلند ترجیح می‌دهد که یکی از آفات کتاب و کتابخوانی است؛ دیگر در تمام دنیا خبری از تولید رمان‌های ۱۲ جلدی نیست اما این شرایط نشان دهنده این نیست که علاقه به کتاب و کتابخوانی کاهش پیدا کرده است.

وی گفت: در برخی از کشورهایی که در حوزه‌های فضای مجازی، کتاب و مطبوعات پیشرفته بودند، در چند سال گذشته حرکتی شروع شد که برخی از مطبوعات و کتاب‌ها به سمت الکترونیکی شدن، رفته‎اند اما الان دوباره مسیر برگشت به کتاب کاغذی را طی می‌کنند.

مختارپور با تاکید بر اینکه اثری که کتاب کاغذی دارد قابل مقایسه با نسخه الکترونیکی آن نیست، ادامه داد: در تحقیقات کشورهای مختلف و آزمایش‌های میدانی نشان داده شده که کتاب کاغذی در میان کودکان بیش از وسایل الکترونیکی مورد توجه است.

وی تاکید کرد: کتابخانه کودکان باید فضا و کتاب مناسب و همچنین مربی خوب داشته باشد، در این صورت مطمئنا استقبال فوق العاده‌ای رخ خواهد داد، در نهادکتابخانه های عمومی به این سمت حرکت کرده ایم که کتابخانه مخصوص کودکان داشته باشیم.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور خاطر نشان کرد: رهبر معظم انقلاب تنها فرد از مقامات نظام هستند که به شکل‌های مختلف به کتاب ارجاع می‌دهند، گاهی کتابی را برای ترویج، یا ارجاع و یا استناد معرفی می‌کنند.

وی تاکید کرد: در کمتر سخنرانی ایشان دیده می شود که یادداشت همراهشان نیست و این یعنی مطالعه و تحقیق. لذا در سخنرانی‌های ایشان با نظم فوق العاده بیانات روبرو می‌شویم. رهبر معظم انقلاب از همه مسئولان اشتغال بیشتری دارند اما مطالعه ایشان از تمامی مسئولان نیز بیشتر است.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تاکید کرد: سنت یادداشت نویسی ایشان در کتاب‌ها از جوانی شان بوده است و ایشان می‌گفتند در زمان جوانی وقتی که به کتابخانه آستان قدس می‌رفتند درباره برخی از کتاب‌ها یادداشت نوشته اند، تمامی این‌ها شیوه‌های فنی و علمی مطالعه است.

رمضانی: بالا رفتن قیمت کتاب باعث افزایش مراجعه به کتابخانه‌ها شده است

مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در بخش مهمان نسل امروزی گفت: نکات متعددی در زمینه کتاب و کتابخوانی مطرح شده و اعداد و ارقام در مقاطع مختلف هم ارائه شده است. رهبر معظم انقلاب بارها درباره کتاب تاکیداتی داشته‌اند و آنچه که مدنظر ایشان هست باید محقق شود. اگر بخواهیم مشکل کتاب و کتابخوانی حل بشود باید همه دستگاه‌ها وارد میدان شوند.

رمضانی با تاکید بر اینکه در گام اول موضوع کتاب باید میان مسئولان، دستگاه‌ها و همه شئون جامعه فراگیر شود، بیان کرد: تا وقتی که کتاب تبدیل به موضوع در جامعه و تبدیل به دغدغه نشود، کتابخوانی افزایش پیدا نمی‌کند.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی اظهار کرد: باید بررسی شود چرا کتاب در جامعه موضوع نیست؛ زیرا بخشی از گروه‌های مرجع در جامعه برای کتاب اهمیت قائل نیستند و اتفاقاتی که در حوزه کتاب می‌افتد تبدیل به پویش تبلیغاتی نمی‌شود.

وی با طرح سوالی مبنی بر اینکه چرا ناشران در کشور ما حرفه‌ای نیستند، گفت: اگر ناشر حرفه‌ای باشد مجبور به رعایت اامات و اقتضائاتی می‌شود و محورهای این اامات، تبلیغ و ترویج است، در کشور ما این فضا کمتر و یا اصلا وجود ندارد.

رمضانی تاکید کرد: برای حل مشکل کتاب و کتابخوانی باید به بخش کودک و نوجوان اهمیت داده شود و در این جهت همه کتابخانه‌های سراسر کشور نهادی مجهز به بخش کودکان و نوجوان شده اند. ما در موضوعات مختلف نیاز به همکاری آموزش و پرورش داریم و برنامه‌هایی برای نوجوانان و جوانان در مدارس تعیین شده اما در اجرای آن مشکل داریم.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی افزود: باید همکاری میان صدا و سیما، رسانه‌های مکتوب و نهاد کتابخانه‌های عمومی شکل بگیرد تا محتوای خوب تولید و پویش شکل گیرد و باعث تبلیغ حوزه کتاب شود.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی با اشاره به اینکه درباره گرانی کتاب باید مسئولان آن در وزارت ارشاد توضیح دهند، افزود: یکی از دلایل افزایش قیمت کتاب، قیمت کاغذ است البته بالا رفتن قیمت کتاب باعث شده مراجعه به کتابخانه‌ها زیاد شود.

رمضانی با بیان اینکه در دنیا کتاب کالای گرانی است، گفت: حمایت‌های ما نباید صرفا در حوزه تولید باشد و در حوزه مصرف نیز باید حمایت‌هایی شکل بگیرد به این صورت که در حوزه مصرف شاخص‌های کتاب خوب را معرفی کنیم و از مصرف کننده حمایت کنیم.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی تاکید کرد: ما در کتابخانه‌ها ممیزی کتاب نداریم و این وظیفه وزارت ارشاد است بلکه وظیفه انتخاب کتاب برعهده ما قرار دارد.

رمضانی با بیان اینکه بر سر مدل ترویج کتاب در کشور مشکل وجود دارد و همه مسئول آن هستند، افزود: همه دستگاه‌ها بهره بردار حوزه کتاب هستند و همه باید نقش خود را ایفا کنند و در حوزه ترویج نیز نقش داشته باشند البته محور ترویج وزارت فرهنگ و ارشاد است و در تبلیغ صدا و سیما باید فعال باشد.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی اظهار کرد: مراجعه کودک و نوجوان به کتابخانه متفاوت است بلکه باید بزرگسالان برای آوردن کودک و نوجوان به کتابخانه قانع شوند. چرخش مالی کتاب کودک و نوجوان قوی تر از نشر عمومی است. کودکان باید متصل به کتاب شوند و رسانه باید موجب این اتصال شود.

رمضانی با بیان اینکه دغدغه موبایل دست گرفتن در جامعه وجود دارد اما دغدغه کتاب دست گرفتن وجود ندارد، گفت: مردم مطالبه گر هستند و باید به مطالبات شان پاسخ داده شود.

وی با اشاره به اینکه برای ترویج کتابخوانی باید تبلیغ کتاب و حس نیاز به مراجعه به کتابخانه ایجاد شود، افزود: در نمایشگاه بین المللی کتاب در خارج از کشور فضا حرفه‌ای است و فضا صرفا برای گفتگو و مبادله و خرید حق امتیاز است.

رمضانی با بیان اینکه در غرب دغدغه کتاب وجود دارد و تعداد ناشران محدود است و کتاب خوب تولید می‌شود، تاکید کرد: حمایت از ناشران، تبلیغ، تولید محتوای خوب باید در حوزه کتاب و کتابخوانی وجود داشته باشد.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی تصریح کرد: یکی از معضلاتی که وجود دارد دسترسی برای خرید کتاب است. شکل گیری شبکه‌های مجازی و فروش اینترنتی بخشی از مشکلات را حل کرده اما باید اقدامات بیشتری انجام شود.

وی با اشاره به اینکه در نهاد کتابخانه‌های عمومی بخش کتاب صوتی را اضافه کردیم، ادامه داد: در بحث ترویج از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کار شده است و طرح با هم بخوانیم» در مناطق محروم، جمع خوانی‌های کتاب و کلاس‌های آموزشی حول محور کتاب برگزار شده است.

رمضانی با اشاره به اینکه در دوره جدید تصمیم بر آن شده که فضای کتابخانه از محیط صرف کتابخوانی خارج شود و به مرکز مبادله فرهنگی تبدیل شود، خاطر نشان کرد: باید جشنواره‌ها و برنامه‌های مختلف برگزار شود که محور آن کودکان، نوجوانان باشد

مخدومی: باید درباره غربت کتاب فکری کرد و بسیج عمومی باید در این زمینه شکل گیرد

رحیم مخدومی، نویسنده و پژوهشگر در بخش مهمان ویژه این برنامه گفت: به لحاظ سختی نشر و از آن مهم‌تر غربت کتاب، حال کتاب خوب نیست، اگر غربت کتاب نبود، با سختی نشر کنار می‌آمدید. باید درباره غربت کتاب فکری کرد و بسیج عمومی باید در این زمینه شکل گیرد و احتیاج به فرهنگ سازی دارد.

مخدومی با بیان اینکه رهبران گروه‌های خاص در جامعه باید کتابخوان باشند، افزود: متاسفانه رهبران تشکل‌هایی که وظیفه ذاتی شان فرهنگی است کتابخوان نیستند؛ مثلا وزیر فرهنگ، وزیر آموزش و پرورش کتاب‌هایی را که خوانده‌اند باید معرفی کنند.

این نویسنده و پژوهشگر تصریح کرد: مسئول در درجه اول باید خودش کتاب خوان باشد. به صورت آزمایشی در شهر کوچک پیشوا از امام جمعه این شهر خواسته شد تا کتاب‌هایی را در نماز جمعه معرفی کند، این کار انجام شد و از خیرین تقاضا شده تا کمک کنند که بخش زیادی از هزینه کتاب‌ها برای مصرف کنندگان کم شود.

وی با تاکید بر اینکه کتاب همانند دارو است و هر کتابی خوب نیست و هر کتابی برای همه خوب نیست، افزود: متاسفانه کتاب خوب تولید می‌شود اما آن اتفاقی که باید، نمی‌افتد و در عرضه نیاز به حمایت‌هایی وجود دارد.

مخدومی با اشاره به اینکه گاهی زحمت ناشر و نویسنده بر تن‌اش می‌ماند و کتاب فروش نمی‌رود، گفت: ناشران به چاپ دیجیتال یعنی کم کیفیت‌ترین چاپ را انتخاب کرده اند روی آورده‌اند صرفا برای اینکه کتابی ارزان چاپ شود.

این نویسنده و پژوهشگر با اشاره به اینکه یکی از شیوه‌های مختلف برای افزایش کتابخوانی، طرح کتاب در دسترس» است که مدت زمان کمی در کشور اجرا شد، ادامه داد: شیوه کتاب در دسترس منجر می‌شد فرد در مترو و اتوبوس‌ها دقایقی از وقت خود را به مطالعه بگذراند و خوب است که این طرح دنبال شود.

وی گفت: با اجرای این طرح افراد می‌توانند در اداره‌ها و دانش آموزان در مدارس وقت‌های از دست رفته خود را به مطالعه بگذرانند و این برنامه می‌تواند منجر به ترویج کتابخوانی شود.

مخدومی اظهار کرد: دانش آموزان به کتاب اشتیاق نشان می‌دهند که ناشی از فطرت دست کاری نشده آنان است اما بزرگترها خراب می‌کنند. به کودکان توصیه می‌کنیم اشتیاق را در درون شان حفظ کنند و به بزرگترها می‌گوییم آن را به عنوان یک سرمایه غنیمت بشمارند که اگر خوب پاسخ داده نشود منجر به فاصله گرفتن از کتاب شده و یا گرفتار کتاب‌های آلوده خواهند شد.